کشورهای منطقه از بازگشت طالبان به قدرت در پی توافقنامه دوحه و فروپاشی دولت جمهوری در ۱۵ آگست ۲۰۲۱ استقبال و تعامل مثبت با این گروه را در پیش گرفتند. این در حالی است که تجربه حاکمیت طالبان در دهه ۱۹۹۰ نشان داده بود که این گروه همکاری مستحکم با جریانها و گروههای تروریست بین المللی از قبیل القاعده، جنبش اسلامی ازبکستان، حزب اسلامی ترکستان شرقی و جز آن دارد که یکایک کشورهای منطقه و فرا منطقه را تهدید میکنند.
احساس پیروزی کشورهای منطقه و رقیب ایالات متحده آمریکا به خاطر خروج قوای غربی از افغانستان تا حدی منطقی به نظر میرسید، اما دل بستن به تغییر طالبان و اعتماد به این گروه آرمانگرایانه بود. واگذاری نمایندگیهای دیپلماتیک افغانستان در چین، پاکستان، ایران و حتی روسیه به طالبان، نمونه آشکار از تعامل مثبت این کشورها با طالبان در نزدیک به دو سال گذشته بوده است. اما به تدریج شاهد آن هستیم که فرضیه تغییر طالبان فرضیه باطل بود و طالبان رویکرد انحصارگرایانه توام با اعمال خشونت علیه دیگر اقوام و گروههای اجتماعی از جمله زنان را به نمایش گذاشت و به دغدغهها و نگرانیهای امنیتی و اقتصادی کشورهای منطقه نیز توجهی به خرج نداد.
پیروزی طالبان در افغانستان برای گروههای تروریستی که در دو دهه گذشته دوشادوش طالبان علیه مردم و دولت پیشین افغانستان و متحدین غربی آن جنگیده بودند، طلیعه پیروزی بزرگ گروههای رادیکال محسوب شده نویدبخش موفقیت آنها در پاکستان، آسیای میانه، سیستان و بلوچستان و سین کیانگ چین به شمار میرود. طالبان پاکستان الگوی داشتن دفتر در یک کشور خارجی و برقراری امارت اسلامی در ایالت خیبرپختونخواه را مطرح کرده و جنگ با دولت پاکستان را تشدید کردند. همینطور جماعت انصار الله یا طالبان تاجیکستان مواضع خود در مرز با تاجیکستان را تقویت کرده است. اخیر وزیر دفاع روسیه نیز اذعان کرد که افغانستان به کانون گروههای تروریستی تبدیل شده است که کشورهای منطقه را تهدید میکند. همچنین رئيس مرکز اطلاعات علمی تحلیلی آکادمی علوم روسیه تشکیل «سپاه مخفی» طالبان را مایه نگرانی کشورهای منطقه دانست. تنش تازه در روابط ایران و طالبان بر سر مسئله آب نیز نشان داد که طمع اطاعت محض طالبان رویای تعبیر ناپذیر است.
با توجه به واقعیتهای پیش گفته به نظر میرسد که کشورهای منطقه باید با اتخاذ رویکرد واقعگرایانه در قبال تعامل خود با طالبان تجدید نظر کرده صدای ملت افغانستان، احزاب و گروههای برخاسته از متن مردم را بشنوند. کشورهای منطقه که از ثبات و استقرار یک دولت مسئول در افغانستان نفع میبرند این توانایی را دارند که در راستای تشکیل دولت همه شمول و مبتنی بر عزم و اراده مردم گام برداشته مانع تقویت گروههای تروریستی و رادیکال شوند.