ناامیدی پاکستان؛ ابطال تئوری مهار طالبان

تنش در روابط پاکستان و طالبان منجر به اخراج اجباری صدها هزار مهاجر افغان در روزهای اخیر شده است. قرار است این کشور حدود یک و نیم میلیون مهاجر را اخراج و سخت‌گیری بی پیشینه بر عبور و مرور شهروندان دو کشور را اعمال کند. شرایط پیش‌آمده طالبان را در رسیدگی به وضعیت مهاجران بازگشت کننده مستأصل ساخته و تنش لفظی مقامات دو جانب بالا گرفته است. در تازه‌ترین مورد انورالحق کاکر صدراعظم موقت پاکستان با بیان اینکه در پی بازگشت طالبان به قدرت حملات تروریستی در پاکستان ۶۰ درصد افزایش یافته، از طالبان ابراز ناامیدی کرده است. این در حالی است که پاکستان تنها حامی پایدار طالبان از ابتدای ظهور این گروه در دهه ۱۹۹۰ تا کنون بوده است.
حمایت‌های همه جانبه پاکستان، طالبان را از یک گروهی در حال اضمحلال و نابودی به گروه پیروز نبرد با آمریکا و ناتو تبدیل کرد. طالبان در پی تهاجم قوای غربی به افغانستان از مرز عبور کرده واز سال‌های ۲۰۰۳ به بعد با استفاده از خاک و پناهگاه پاکستانی به تجدید سازمان و بازسازی خود پرداختند. پاکستان با وجود سردی روابط با غرب در حمایت از طالبان تردید روا نداشت. شوراهای کویته، میرامشاه و پیشاور به صورت علنی فعالیت داشتند و حتی مقامات فعلی طالبان با پاسپورت و حمایت سیاسی پاکستان مسافرت‌های خود را انجام می‌دادند.
با بازگشت غیر منتظره طالبان به قدرت در ۱۵ اگست ۲۰۲۱، آگاهان و مفسران سیاسی که در تفسیر زوایا و ابعاد این تحول بزرگ با احتیاط صحبت می‌کردند، اما پیروزی پاکستان مورد وفاق و غیر قابل تردید به نظر می‌رسید. انتشار تصویر ژنرال فیض حمید رئیس پیشین آی اس آی پاکستان در سپتامبر همان سال در هوتل سرینا، هنگام جدال طالبان بر سر تعیین کابینه، محکم‌ترین شاهد نظریه پیروزی پاکستان ارزیابی گردید. اما با گذر زمان تنش‌های مرزی بین دو کشور تشدید شد و طالبان در مهار تی تی پی آنگونه که پاکستان تمایل داشت، عمل نکرد و حملات تحریک طالبان پاکستانی افزایش یافت. تنش در روابط دو جانب تا جایی پیش رفت که پاکستان به منظور تحت فشار قرار دادن اداره طالبان، تصمیم به اخراج گسترده پناهندگان گرفت. با اینکه جامعه جهانی و نهادهای مدافع حقوق بشر و حتی افکار عمومی پاکستان خواستار تجدید نظر این کشور در این زمینه گردید، اما پاکستان تا هنوز از تصمیمش منصرف نگردیده است.
ناامیدی پاکستان از طالبان و تنش در روابط انها فرضیه و تئوری مهارپذیری طالبان از سوی کشورهای منطقه و حامیان آنها را ابطال کرد. ابطال این فرضیه می‌تواند پیام‌های روشنی برای دیگر کشورهای منطقه و جهان داشته باشد که طالبان یک گروه ایدئولوژیک است که پیمان اخوت با گروه‌های رادیکال فرامزی را نسبت به تعهدات سیاسی با کشورها اولویت می‌دهد. تعامل طالبان با پاکستان می‌تواند هشدار قاطعی برای دیگر کشورها باشد که گروه‌های رادیکال تحت حمایت طالبان، با استفاده از پناهگاه امن شان، چالش‌زا خواهند بود و رویای مهار طالبان تعبیر نخواهد شد.