پانزدهم آگست روزی است که وجدان جمعی و بیدار ملت افغانستان آن را هرگز فراموش نخواهد کرد. چهار سال قبل، جمهوریت فروپاشید و بار دیگر گروه طالبان با تفکر افراطی و مبتنی بر خشونت، بر سرنوشت این سرزمین حاکم گردید. آن روز، نهتنها یک نظام سیاسی سقوط کرد، بلکه آرزوهای میلیونها زن و مرد، امیدهای نسل جوان، و دستاوردهای دو دههی پر از رنج و تلاش، در یک لحظه بر باد رفت.
امروز، ما شاهد بستهشدن دروازههای مکاتب و دانشگاهها به روی دختران، خاموشی رسانهها، سرکوب اندیشههای آزاد، گسترش فقر و مهاجرتهای اجباری هستیم. طالبان با سیاست حذف و انکار، انسانیت زدایی از زنان پرافتخار، کشور را به بنبست کشاندهاند و جامعه جهانی نیز با همه ادعاهایش هنوز نتوانسته کاری فراتر از نظارت داشته باشد و با کمک به مردم افغانستان، این فاجعه انسانی را پایان ببخشد.
با این حال، درد افغانستان تنها به طالبان محدود نمیشود. حزب شهروندان افغانستان با نگرانی اعلام میدارد که سنت انحصار و حذف، بهمثابه یک بیماری مزمن، هنوز بخش بزرگی از نیروها و جریانهای سیاسی افغانستان را در چنگ خود دارد. بسیاریها سخن از دموکراسی، مردمسالاری و سیاست میزنند، اما در عمل هدفشان چیزی جز انحصار قدرت، انکار دیگران و لذتبردن از محرومیت مردم افغانستان نیست.
حزب شهروندان افغانستان باوردارد که:
۱. دموکراسی بدون کثرتگرایی واقعی، یک شعار پوچ است. تا زمانیکه تنوع دیدگاهها و سهمگیری برابر همه اقشار جامعه در ساختار قدرت پذیرفته نشود، هیچ تغییری به سود مردم بهوجود نخواهد آمد.
۲. مشکل افغانستان در این نیست که «فرد الف» برود و «فرد ب» بیاید؛ مشکل اصلی در دیدگاه، قواعد، رویهها و ارزشهای سیاسی است که باید از بنیاد تغییر کند.
۳. اگر همچنان حذف و دور زدن مردم بهعنوان “رندی سیاسی” پذیرفته شود، چرخهی باطل سقوطها و تکرار فاجعه ادامه خواهد یافت.
۴. تنها با شهروندمحوری بهجای رعیتمحوری، خرد جمعی بهجای فردمحوری، و کثرتگرایی بهجای انحصارگرایی میتوان آیندهای روشن برای افغانستان ساخت.
۵. مسئولیت نیروهای سیاسی و مدنی این است که فراتر از منافع شخصی و گروهی، برای تدوین قواعد عادلانه، پایدار و شفاف سیاسی ایستادگی کنند.
پانزدهم آگست یک یادبود تلخ است، اما میتواند به نقطه عطفی برای بیداری ملی و شهروندان بدل شود؛ به شرطی که همهی ما بیاموزیم که:
• هیچکس به تنهایی نجاتدهنده افغانستان نیست.
• هیچ تفکر و گروهی حق ندارد خود را مالک انحصاری سرنوشت مردم بداند.
• و هیچ آیندهی روشن بدون تغییر واقعی در ارزشها و رویههای سیاسی متصور نیست.
حزب شهروندان افغانستان با صراحت اعلام میکند که برای برپایی یک نظام عادلانه، مردمسالار، کثرتگرا و مبتنی بر حقوق شهروندی، همراه و همصدا با همه نیروهای آزادیخواه خواهد بود. افغانستان باید از چرخه باطل گذشته عبور کند و به آیندهای نوین گام بگذارد؛ آیندهای که در آن هر شهروند، فارغ از جنسیت، قومیت و باور، جایگاه شایستهی خود را داشته باشد.
به امید روزی که پانزدهم آگست دیگر نه یادآور سقوط، بلکه نشانه برخاستن دوباره ملت افغانستان باشد.
با احترام
حزب شهروندان افغانستان
۱۶ اگست ۲۰۲۵