Afghanistan Citizens Party
شاید این مطالب برایتان مفید باشد
در نهمین نشست از سلسله نشست‌های تخصصی با عنوان «استقرار نظام سیاسی کارآمد و صلح پایدار در افغانستان»، که روز یکشنبه، ۱۸ می ۲۰۲۵، ساعت ۱۸:۰۰ به وقت اروپای مرکزی برگزار شد، دو تن از اندیشمندان و اساتید برجسته، دکتر سید نورالدین علوی و استاد محمد محق، به‌عنوان سخنرانان اصلی حضور یافتند. این نشست با تمرکز بر «نقش شهروندی در تحکیم نظام سیاسی کارآمد و صلح پایدار در افغانستان» برگزار گردید.
دکتر نورالدین علوی در آغاز سخنان خود به بررسی قلمرو معنایی و تاریخی مفهوم شهروندی پرداختند. ایشان با اشاره به فلسفه یونان باستان و دیدگاه‌هایی چون «انسان معیار همه چیز است»، روند تحول این مفهوم را از دوران ارسطو تا قرون وسطی و دوره رنسانس مرور کردند. در این مسیر، به ظهور اومانیسم، شکل‌گیری بسترهای فکری جدید و پدید آمدن مفاهیمی همچون سرمایه فرهنگی اشاره شد. به باور دکتر علوی، مفهوم شهروندی در طول تاریخ دگرگون شده و در هر دوره‌ای معنایی متفاوت داشته است.
ایشان تأکید کردند که شهروندی صرفاً در چارچوب حقوق سیاسی تعریف نمی‌شود، بلکه پیوندی آگاهانه، چندلایه و کنش‌مند میان فرد و ساختارهای اجتماعی و سیاسی است. از منظر ایشان، شهروندی باید فراتر از مرزهای حکومت‌ها و ملت‌ها تعریف گردد. پرسش بنیادینی که دکتر علوی مطرح کردند این بود که: شهروندی در بستر خاص افغانستان چگونه تعریف و نهادینه می‌شود؟
وی با اشاره به چالش‌های موجود در افغانستان، به گسست تاریخی و فراموشی میراث‌های فرهنگی پیش از اسلام از جمله تساهل در آیین بودا و آموزه‌های زرتشتی نظیر «پندار نیک، گفتار نیک و کردار نیک» پرداختند. این میراث‌ها به‌عنوان زیربنایی فرهنگی برای شناخت چندجانبه دین و زندگی اجتماعی اهمیت دارند، اما در افغانستان غالباً نادیده گرفته شده‌اند.
دکتر علوی همچنین به ضعف مشروعیت اجتماعی دولت‌ها در افغانستان و نبود مشارکت سیاسی و اجتماعی گسترده اشاره کرده و پدیده قوم‌گرایی را «توهمی ذهنی» دانستند که مانعی جدی در مسیر تحقق نظام شهروندمدار است. ایشان نقش روشنفکران را در احیا و ترویج مفهوم شهروندی و بازخوانی میراث‌های تمدنی، به‌ویژه برای نسل مهاجرانی که با فرهنگ‌های متنوع آشنا شده‌اند، بسیار حیاتی دانستند.
در ادامه، استاد محمد محق بر ضرورت بازنگری در ساختار و استخوان‌بندی نظام سیاسی افغانستان تأکید کرد. ایشان خواستار آن شدند که نهادینه‌سازی مفهوم شهروندی در کشور بر اساس یک طرح جامع، پویا و سازنده صورت گیرد؛ طرحی که بر پایه ذخایر فرهنگی و ظرفیت‌های بومی افغانستان بنا شده باشد، نه وابسته به چهره‌های سیاسی گذشته که با اقدامات مافیایی و تقویت گفتمان قومی کشور را دچار بحران کرده‌اند، و نه متکی بر چهره‌های امروزی که فاقد کاریزما و توان بسیج اجتماعی هستند.
در پایان این نشست، بر نقش کلیدی شهروندی در گذار به صلح پایدار و نظام سیاسی پاسخ‌گو و کارآمد در افغانستان تأکید شد و بر لزوم بازخوانی تاریخ، بازسازی
هویت ملی، و تقویت مشارکت عمومی در فرآیندهای سیاسی تأکید گردید.