سريال رنج مضاعف مردم در افغانستان! “تحليلي بر اخراج مهاجرين افغانستان از پاکستان

در پی‌حوادث اخیر در مناطق پشتونستان و تظاهرات اعتراضی نسبت به کشته شدن گیله من وزیر یکی از اعضای جنبش تحفظ پشتون‌ها در پاکستان، دولت پاکستان به رغم وعده تمدید یکساله اقامت در پاکستان، بدلایل مختلف تصمیم به اخراج مهاجرین افغانستانی گرفته است. این اقدام، به‌ویژه در شرایط کنونی، بسیار نگران‌کننده و بلکه به معنای تحقیر مردم افغانستان‌است که از جنبه‌های مختلف سیاسی، انسانی، و اخلاقی پیامدهای خوبی‌را برجای نخواهد گذاشت. مهاجرت مردم و گروه‌های بی‌پناه اجتماعی از افغانستان، ممکن است عوامل مختلف داشته باشد ولی مهترین عامل آن نوع سیاست ورزی و قواعد بازی سیاسی‌است که در افغانستان اعمال می‌شود. البته بسیار واضح است که قواعد بازی سیاسی برایند نوع پالیسی کنشگران داخلی و هم چنین نوع سیاست ورزی کشورهای همسایه افغانستان و قدرت‌های ذی‌دخل قضایای سیاسی در افغانستان است. به عبارت دیگر، در تحمیل تقدیر شوم هجرت بر مردمان بی‌پناه افغانستان به همان میزان که سیاست ورزان در کابل تقصیر دارند، به همان میزان سیاست ورزان همسایه نیز دخیل است. تقدیر نامیمون آوارگی صنعت مشترک کنشگران داخلی و خارجی‌است که بر مردم ما تحمیل شده و می‌شود. مهاجرت مردم از افغانستان یک امر خودخواسته و اختیاری نیست، مهاجرت مردم از سر ناگذیری و غیر قابل تحمل بودن اوضاع صورت گرفته و می‌گیرد و غیر قابل تحمل بودن اوضاع افغانستان نیز با نوع سیاست ورزی کنشگران داخلی افغانستان و کشورهای همسایه رقم خورده و می‌خورد. اکنون مردم افغانستان امید به زندگی‌را در کشور خود به صورت تمام عیار از دست داده است و این رنج، رنجی کمی نیست. باید اذعان کرد که حتی تصور این وضعیت برای خیلی از مردمان جهان دشوار است. این مردم بی‌پناه دل در گرو کورسوی امید هجرت بسته اند که شاید شرایط شان تغییر کند ولی متأسفانه غافل از اینکه آن‌ها هردم شهیدند و در هر جایی با آن‌ها بازی صورت می‌گیرد. تنها جغرافیایی افغانستان نیست که با آن‌ها نامهربانی می‌کند گویا تمام جهان با تمام وجود بسیج شده است که در برابر آن‌ها از سر دشمنی وارد شود. هرجای که افغانستان هم نباشد، همان رنج است و همان وحشت، همان ناامیدی است و تحقیرشدن‌های مکرر!

 روابط تاریخی و فرهنگی

 پاکستان و افغانستان به عنوان دو کشور همسایه، دارای روابط تاریخی و فرهنگی عمیقی هستند. طی دهه‌های گذشته، مردم پاکستان در مواقع بحرانی همچون جنگ و ناامنی، میزبان میلیون‌ها مهاجرین افغانستان بوده‌اند. این اقدام همواره به عنوان نمادی از حس همسایه‌داری و انسان‌دوستی مورد تقدیر قرار گرفته است. اقدامات کنونی دولت پاکستان در قبال مهاجرین افغانستان می‌تواند این همکاری‌ها و حسن نیت تاریخی‌را خدشه‌دار کند و موجب شکاف عمیق‌تری میان دو کشور شود و این زیان دوجانبه به نفع هیج کس نیست. خوب است که پالیسی دولت پاکستان در قبال مهاجربن تجدید گردد و داشته‌های مشترک ارزشمند تاریخی از بین نرود.

 تاثیرات انسانی و اجتماعی

 اخراج اجباری مهاجرین افغانستان می‌تواند عواقب انسانی و اجتماعی فراوانی داشته باشد. این افراد، که بسیاری از آنان به دلیل جنگ و ناامنی از کشور خود گریخته‌اند، در پاکستان به دنبال پناهگاه و زندگی امن هستند. اخراج آن‌ها بدون در نظر گرفتن شرایط انسانی و اجتماعی، می‌تواند به بروز بحران‌های جدیدی منجر شود و وضعیت حقوق بشری‌را در منطقه به شدت وخیم کند. علاوه بر آن، یکی از پیامدهای حتمی آن، جذب مهاجرین اخراج شده به جنبش‌های فعال علیه دولت پاکستان خواهد بود. گروه‌های تحقیر شده برای جبران حقارت‌های خود از همه امکانات و ابزارها استفاده خواهد کرد و این کار عملا منطقه را آبستن حوادث و آشوب‌های زیانبار خواهد کرد. همه می‌دانیم که ناپایداری امنیتی و آنارشیک بودن اوضاع در خطوط مرزی دو کشور تنها خود منطقه‌را آسیب نمی‌زند بلکه نظم عمومی‌را در هر دو کشور نیز متضرر خواهد کرد.

 پیشنهادات و درخواست‌ها

 از دولت پاکستان انتظار می‌رود که در این شرایط حساس، از فشار وارد کردن بر مردم افغانستان خودداری کند و به جای استفاده از مهاجرین به عنوان ابزار سیاسی در برابر آشوب منطقه و عملکرد تاکتیکی طالبان، به دنبال راه‌حل‌های همگرایانه و آشتی جویانه مردم محور باشد. همچنین، حفظ حس همسایه‌داری و کمک‌های تاریخی که پاکستان به مردم افغانستان ارایه کرده است، در اذهان عمومی نباید خدشه‌دار شود. حزب شهروندان افغانستان تأکید می‌کند که روابط دوجانبه و حسن همجواری میان دو کشور باید بر پایه‌های انسانی، اخلاقی، و همسایه داری استوار باشد. حزب شهروندان افغانستان از دولت پاکستان می‌خواهد که به اصول همسایگی پایبند بوده و از اقدامات مبتنی بر خشم دوری بجوید. دور از انصاف خواهد بود که تاوان عملکرد طالبان را در قبال پاکستان مردم افغانستان پرداخت کند. طالبان را مردم افغانستان نساخته اند که تاوان عملکرد آنها را پرداخت کنند، طالبان صنعت کارخانه های بیرونی است و مردم افغانستان در قبال سیاست آنها مسیولیت ندارند.