تمامیت خواهی مذهبی؛ مبنای خشونت مقدس

به تازگی ندا محمد ندیم وزیر تحصیلات عالی طالبان مدعی شده است که در افغانستان مذاهب وجود ندارد. وی تأکید کرده است که در افغانستان تنها یک مذهب وجود دارد و همه مردم افغانستان پیرو مذهب حنفی هستند. این در حالی است که بیش از ۲۵ درصد جمعیت افغانستان را پیروان مذهب تشیع تشکیل می‌دهند. شیعیان اکثریت مطلق مناطق مرکز افغانستان و حد اقل یک سوم جمعیت پایتخت را تشکیل می‌دهند. علاوه بر این در ولایت‌های غزنی، میدان‌وردک، هرات، بلخ، سمنگان، سرپل، پروان، غور، قندوز، تخار و جزء آن نیز جمعیت‌ شیعیان بسیار چشم‌گیر است. شیعیان حتی در ولایات مثل پکتیا، قندهار، ارزگان، لوگر و هلمند نیز حضور پررنگ دارند. هزاران مسجد، مدرسه دینی، دانشگاه، مکتب و دیگر نهادهای فرهنگی متعلق به شیعیان در سراسر کشور قابل انکار نیست. با این وجود پرسش این است که یک مقام ارشد طالبان چطور چنین ادعایی را مطرح می‌کند؟
ادعای مطرح شده از سوی وزیر تحصیلات عالی طالبان بیانگر واقعیت عینی افغانستان نیست، اما انعکاس دهنده نیتمندی تمامیت‌خواهانانه طالبان است. طالبان تا کنون تمامیت‌خواهی قومی، جنسیتی، زبانی و گروهی را ابراز کرده و در همان راستا تلاش کرده‌اند. با اینکه در عرصه مذهبی نیز در عمل تکثر را نفی کرده پیروان مذهب تشیع را کاملا در حاشیه قرار داده‌، قانون احوال شخصیه اهل تشیع را قبول ندارند، مانع تدریس فقه جعفری در دانشگاه‌ها شده اند، اما به عنوان سیاست رسمی اعلام نکرده بودند. صحبت‌های اخیر ندامحمد ندیم پرده از تفکر انحصارگرایانه طالبان در حوزه مذهبی نیز برداشته و جلو هر نوع توجیه و تفسیر را گرفته است. سخنان وزیر تحصیلات عالی طالبان روشن می‌سازد که تمام رفتارهای طالبان با هزاره‌ها و شیعیان بر مبنای این دیدگاه تنظیم شده و می‌شود، طالبان شیعه را به عنوان یک مذهب در افغانستان قبول ندارند و پیروان این مذهب را به رسمیت نمی‌شناسند.
مهمترین پیامد تمامیت‌خواهی مذهبی اعطای مجوز برای خشونت علیه کسانی است که پیرو مذهب حنفی به شمار نمی‌روند. با توجه به دیدگاه ابراز شده از سوی ندا محمد ندیم روشن می‌شود که خشونت‌های انجام شده علیه شیعیان و سلسله انفجارهای خونین و ترورهای هدفمند در مناطق و مراکز شیعه‌نشین کار طالبان است. اعتقاد به تک صدایی مذهبی زیربنا و اساس اعمال خشونت علیه کسانی است که پیرو مذهب گروه غالب نباشد. از آنجا که دیدگاه تک مذهبی از سوی گروهی ایدئولوژیک و مذهبی ابراز می‌شود، به خشونت‌های اعمال شده نیز جنبه قدسی و جهادی داده خشونت مقدس علیه شیعیان را تبلیغ، طراحی و اجرا می‌کنند. از این جهت سخنان ندامحمد ندیم به فهم خشونت‌های اعمال شده علیه شیعیان کمک می‌کند.