تشکیل نیروی نظامی موازی؛ تشدید اختلاف درونی طالبان

انتشار خبر تعیین فرمانده برای نیروهای ویژه رهبر طالبان، بار دیگر پرسش‌‌برانگیز شده است که با وجود وزارت داخله، دفاع و ریاست استخبارات در ساختار امارت طالبان، ایجاد نیروی ویژه پرتعداد و مستقل از این نهادها چه پیامی دارد و گواه چه مشکلاتی در درون طالبان است؟
نیکولای پلوتنیکف رئیس مرکز اطلاعات علمی-تحلیلی آکادمی علوم روسیه در ماه جولای گفته بود که با وجود بحران اقتصادی و فقر گسترده درافغانستان، صرف هزینه‌های هنگفت از سوی طالبان برای ایجاد «سپاه مخفی» پرسش برانگیز است. همچنین مقامات عالی رتبه دولت پیشین از صرف بودجه‌های کلان برای تشکیل نیروی نظامی موازی با ساختار وزارت دفاع و داخله طالبان خبر داده بودند. استعفای هدایت الله بدری از وزارت مالیه طالبان در ماه می ۲۰۲۲ واکنشی در برابر درخواست پول بی‌حساب و کتاب از سوی رهبری طالبان خوانده شده بود.
حال که سخنگوی طالبان به صورت رسمی از وجود چنین نیروی خبر داده است، یک بار دیگر توجه تحلیل‌گران، جریان‌های سیاسی و دولت‌های ذی دخل در مسایل افغانستان به این موضوع جلب شده است. به نظر می‌رسد تأسیس نیروی مجهز، پرتعداد و موازی با ساختار رسمی طالبان از مسایل درونی طالبان پرده بر می‌دارد و پیام‌های فرامرزی نیز خواهد داشت.
وزارت‌خانه‌های داخله و دفاع طالبان به ترتیب از سوی سراج الدین حقانی و ملا یعقوب اداره می‌شوند. ملا یعقوب به عنوان فرزند ملا عمر بنیانگذار طالبان داعیه رهبری طالبان را دارد و از ابتدای رهبری ملا هبت الله اخندزاده این داعیه را مطرح کرده بود. همچنین سراج الدین حقانی به عنوان فرزند جلال الدین حقانی بنیانگذار شبکه حقانی و مغز متفکر شبکه حقانی که در تصرف کابل نیز نقش برجسته داشته است، رهبری ملا هبت الله را به چالش می‌کشد. تفاوت قبیله‌ای غلجایی و درانی نیز از فاکتورهای انکار ناپذیر در اختلاف بین رهبر طالبان و سراج الدین حقانی است. دوگانگی قندهاری- پکتیاوالی به رغم تلاش طالبان برای پنهان‌سازی آن در مناسبت‌های مختلف و مسایل گوناگون نمود پیدا کرده است.
همچنین اختلاف قندهار- کابل همواره خود را نشان داده است. رهبری طالبان که از شخصیت‌کاریزمایی نزد طالبان نیز برخوردار نیست، مقامات این گروه در کابل را تهدیدی برای قدرت و جایگاه خود می‌داند. از این رو تلاش کرده است که با انحصار عزل و نصب‌ها، انتقال سخنگوی طالبان به قندهار و ایجاد نیروی نظامی ویژه کنترل امور را در دست گرفته و با استفاده از این نیرو هر نوع تهدید بالقوه و بالفعل در داخل طالبان را نیز سرکوب کند. طبیعی است که تشدید اقدامات انحصارگرایانه واکنش مقامات در کابل را نیز برانگیخته در آینده شاهد تقابل بیشتری در درون طالبان خواهیم بود.