آنچه در دهم محرم سال ۶۱ هجری قمری در کربلا رخداد، صرفا یک رخداد تراژیک نیست که امام حسین (ع) بهعنوان نواده پیامبر اسلام با یارانش به شهادت رسیده باشند و اهل بیتش به اسارت مدعیان جانیشینی پیامبر اسلام در آمده باشد. بیتردید که ابعاد تراژیک و غمانگیز کربلا بسیار عمیق و سنگین است، اما عاشورا فراتر از ابعاد عاطفی و اندوهناکش، یک گفتمان مطرح است. گفتمانی که دال مرکزی آن را آزادی و عدالتخواهی تشکیل میدهد و الهامبخش همه عدالتخواهان و آزادگان جهان فراتر از مرزهای مذهبی، جغرافیایی و زمانی است. تمرکز بر محتوای خطبههای و بیانیههای امام حسین و زینب خواهرش قبل از عاشورا، روز عاشورا و بعد از عاشورا نشان میدهد که آنچه در کانون گفتمان عاشورا قرار دارد، آزادی و عدالتخواهی است.
رفتارشناسی امام حسین (ع)، یاران و اهل بیتش در طول ماجرای عاشورا نشان میدهد که همه دالها و محورهای دیگر بر محوریت دال مرکزی آزادی و عدالتخواهی مفصلبندی میشوند. در گفتمان عاشورا هجرت، جنگ، صلح، بیعت، مذاکره، شهادت، اسارت و جز آن دقیقه ها و دالهای شناوری هستند که بر محور دال مرکزی آزادی و عدالتخواهی ساماندهی گردیده و هیچ کدام جز عدالت و آزادگی به خودی خود موضوعیت ندارند. از این رو در گفتمان عاشورا درهای مذاکره برای تأمین عدالت و صلح توام با آزادگی باز است. چنانکه از مبارزه، جنگ، شهادت و حتی اسارت فیزیکی در صورت عدم تحقق عدالت و آزادی فکر و اندیشه آبایی نبوده و نیست.
پیروان مکتب عاشورا و رهروان امام حسین (ع) نیز به تأسی از آن قهرمان آزاده و عدالتخواه بر سر آزادی و عدالت مصالحه نکرده در راستای تأمین عدالت و آزادی از هر ابزار مشروع استفاده خواهند کرد. مردم با هم برادر افغانستان اعم از حنفیان و شیعیان که ارادت ویژه به امام حسین (ع) دارند و همه ساله به اشکال مختلف از عاشورا و آرمانهای آن شهید جاوید بهعنوان نواسه محبوب رسول خدا و امام سوم شیعیان تجلیل به عمل میاورند، یقینا در برابر انحصار، استبداد، بیعدالت و سرکوب ایستادگی کرده از طالبان توقع و انتظار دارند که به بیعدالتی و سلب آزادیهای مشروع مردم پایان ببخشند.
زنان مبارز افغانستان که در طی دو سال گذشته پرچم آزادی و عدالتخواهی را برافراشته نگه داشته و با مبارزه مدنیشان رویکرد انحصارطلبانه و خشونتآمیز طالبان را به چالش کشیدهاند، از پیروان مکتب عاشورا در امر مبارزه برای آزادی و عدالت محسوب میشوند. همانگونه که زینب قهرمان کربلا بعد از شکست نظامی جبهه آزادی و عدالتخواهی امام حسین، با مبارزه مدنی کمک کرد که عاشورا به گفتمان هژمون تبدیل شود و گفتمان بیعت ظالمان یزید به حاشیه رفته و دچار اضمحلال شود، زنان آزاده افغانستان نیز با برافراشتن درفش آزادی و عدالت، گفتمان بیعت و خشونت را به چالش کشیدهاند.