در روزهای اخیر دوحه قطر بار دیگر شاهد نشست مقامات بلند پایه ایالات متحده آمریکا و طالبان بود. روایتی که طالبان از این نشستها ارائه داده است تلاش برای اعتمادسازی، حذف مقامات طالبان از فهرست سیاه، تحویل داراییهای افغانستان به طالبان و کمک به ثبات اقتصادی افغانستان تحت حاکمیت طالبان از اجندا های اصلی این دور از نشست بوده و انتظار میرود شاهد تداوم این سلسله گفتوگوها باشیم.
این در حالی است که طالبان از یک طرف با بحران شدید مشروعیت داخلی و بین المللی مواجه است و از طرف دیگر دو بخش اصلی توافقنامه دوحه یعنی تشکیل حکومت فراگیر مبتنی بر اراده مردم و قطع روابط طالبان با گروههای تروریستی بین المللی، به صورت آشکار نقض شده است. طالبان به دلیل سرکوب، انحصار قومی، زبانی و جنسیتی و نقض فاحش حقوق بشر بویژه حقوق زنان نتوانسته است در افکار عمومی مردم افغانستان و در عرصه بین الملل به عنوان اداره مشروع و قانونی افغانستان جایگاه خود را پیدا کند. همچنین گزارشهای مکرر منابع اطلاعاتی و تحقیقاتی از جمله گزارش اخیر شورای امنیت سازمان ملل میزبانی و پیوند طالبان با حدود ۲۰ گروه تروریستی بین المللی را تأیید میکند.
بیتردید ایالات متحده آمریکا هنوز نقش موثری در مسایل افغانستان و جهتدهی دیدگاه بخشهای از جهان در قبال افغانستان و طالبان دارد. آمریکا همچنین بهعنوان منادی آزادی، حقوق بشر و مواجهه با تروریسم مسئولیت سیاسی و اخلاقی دارد که حقوق سیاسی و انسانی میلیونهای شهروند افغانستان را وجه المصالحه منافع سیاسی خود نکرده و روند امتیاز دهی یک جانبه به طالبان را متوقف کند. در طی دو سال گذشته تعامل آمریکا و جهان با طالبان یک جانبه بوده است مردم افغانستان و ناظران بین المللی را در قبال تعهد آمریکا به ارزشهای یاد شده بیش از پیش بدبین کرده است. در این مدت نه تنها طالبان هیچ گامی در راستای ایجاد حکومت فراگیر بر نداشته بلکه به تدریج به رویکرد دهه نود خود برگشته است. زنان را بهطور کامل از حیات سیاسی اجتماعی و حتی آموزش محروم کرده، دیگر گروههای قومی و مذهبی را در حاشیه قرار داده و به سرکوب خشونتبار مخالفان و منتقدان افزوده است. همچنین پیوند طالبان با گروههای تروریستی تهدید کننده امنیت منطقه و جهان پابرجا است؛ ما از جانب جامعه جهانی بهرهبری ایالات متحده آمریکا، مساعدتهای مالی به اشکال مختلف از جمله کمکهای بشردوستانه به گونه نسبتا وسیع ادامه داشته است. گزارش نهادهای ذیربط نشان میدهد که طالبان در روند توزیع کمکها دخالت کرده و اعضای خود را به عنوان خانواده های فقیر و قربانی جنگ در اولویت قرار داده است. جامعه جهانی به مقامات طالبان که در فهرست سیاه سازمان ملل قرار دارند بارها اجازه سفر داده و مجال حضور و سخنرانی آنها در نشستهای منطقهای و جهانی را فراهم کرده است.
بنابراین رفتار ایالات متحده آمریکا در قبال طالبان بر وجهه و اعتبار بین المللی و تاریخی این کشور تاثیر منفی گذاشته و این نگرانی را تشدید کرده است که مبادا طالبان بر اساس مفاد ضمائم اعلام نشده توافقنامه دوحه، ماموریت جدیدی در منطقه از سوی آمریکا به عهده گرفته و ایالات متحده به ارزشهای حقوق بشری و تعهدات تاریخی و اعلامی خود پشت پا زده است. از این رو نتایج گفتو شنودهای تازه برگزار شده در ترسیم چهره واقعی آمریکا اهمیت زیادی دارد.