آپارتاید جنسیتی؛ سومین سال سیاه زنان در افغانستان

نشست سازمان ملل متحد مورد زنان افغانستان تحت عنوان “جنایت علیه بشریت در افغانستان با نگاه جنسیتی؛ تقویت هماهنگی جهانی” در حالی برگزار می‌شود که زنان افغانستان سه سال متوالی است که زیر سایه فقر، قحطی، تبعیض، محرومیت از تحصیل، عدم دسترسی به خدمات بهداشتی و مهمتر از همه خشونت سپری می‌کنند. از طرفی دیگر این روزها همزمان است با هشتم مارچ که روز جهانی همبستگی زنان نیز می‌باشد. نخستین هدیه طالبان به زنان در اولین هشت مارچ پس از بازگشت شان به قدرت بستن دروازهای مکاتب بر روی دختران نوجوان بود. پیش از رسیدن دومین هشت مارچ دروازهای دانشگاه‌ها نیز بر روی زنان بسته شد. حالا اما زنان افغانستان در حالی سومین هشت مارچ زیر حاکمیت طالبان را تجربه می‌کنند که علاوه بر تحصیل و کار از مسافرت و هر نوع فعالیت بیرون از خانه و حتی آزادی در انتخاب پوشش خود نیز محروم شده‌اند. بدتر از همه بخشی از زنان کشور بازداشت‌های خیابانی، شکنجه‌های کشنده و بازداشت‌های طولانی مدت را تجربه کرده و یا به خارج از کشور متواری شده اند. از این رو زنان افغانستان سومین هشت مارچ سیاه را زیر تیغ و تفنگ طالبان و به صورت پنهانی و در خانه و پس‌خانه‌ها گرامی‌ داشتند.
این در حالی است که کمک‌های سازمان ملل و جامعه جهانی به افغانستان ادامه دارد و طالبان مدیریت و از آن منتفع می‌شوند. از ۱۷ هدف توسعه‌پایدار که سازمان ملل در سال ۲۰۱۵ اعلام کرد و تا سال ۲۰۳۰ انتظار می‌رود جهان به آن دست‌یابد، بخش عمده آن در افغانستان تحت سلطه طالبان سیر نزولی فاحش گرفته است. محو فقر، گرسنگی و دست‌یابی به برابری جنسیتی جزء اهداف نخستین توسعه‌پایداراست. همچنین دسترسی به خدمات بهداشتی، صلح و عدالت از دیگر اهداف توسعه‌پایدار سازمان ملل است که در افغانستان وضعیت کاملا معکوس و استثنایی نسبت به جهان دارد. با اینکه سازمان ملل و دیگر کشورهای مدافع حقوق بشر، شناسایی و تعامل رسمی با طالبان را مشروط به شرایطی از جمله رعایت حقوق بشر کرده‌اند که در جای خود قابل قدر است اما کافی نیست.
آنچه شهروندان افغانستان انتظار دارند این است که جامعه‌جهانی برای حمایت از حقوق بشر و حقوق زنان، کمک‌های بشردوستانه را مشروط به تغییر رویه و پالیسی طالبان کنند. نماینده ویژه سازمان ملل هرچه سریع‌تر و مطابق قطع‌نامه شورای امنیت تعیین و تحریم‌ها باید با دقت اعمال گردد. برخورد دوگانه جهان با ارزش‌های دموکراتیک از جمله حقوق بشر پیامدهای زیان‌باری خواهد داشت و صدمات جبران ناپذیر بر وجه و اعتبار نهادها و کشورهای مدافع این ارزش‌ها خواهد گذاشت.
برگزاری نشست خاص از سوی سازمان ملل برای زنان افغانستان که تحت عنوان جنایت علیه بشریت برگزار گردید و برخی از مقامات سیاسی چون مسئول سیاست خارجی اتحادیه اروپا، خواهان اعمال فشار بیشتر بر طالبان گردید، شاید آغازی باشد برای عبور از سیاست تسامح و تسامح با طالبان. سازمان ملل متحد شاید به درک بهتری از طالبان رسیده است که در پرتو آن رویکرد تعاملی خود با طالبان را تغییر داده است. این تغییر موضع بارها از سوی نهادهای مدنی افغانستان از نهادهای بین‌المللی به شمول سازمان ملل متحد خواسته شده بود.