گسترش تروریسم؛ پیامدهای ناخواسته سیاست خارجی روسیه در افغانستان

مقامات روسی در این هفته خبر دادند که این کشور در نظر دارد گروه طالبان را از لیست گروه‌های تروریستی خارج نماید و سطح روابط این کشور به صورت دو فاکتور با این گروه افزایش خواهد یافت. پوتین طالبان را قدرت اصلی در افغانستان عنوان نمود و متناسب با این نگرش از ضرورت تعامل با طالبان سخن به میان آورد. این در حالی است که هم نهادهای امنیتی روسیه و هم مقامات امنیتی کشورهای آسیای میانه از افزایش گروه‌های تروریستی در افغانستان تحت تسلط طالبان بارها سخن گفته و اظهار نگرانی کرده اند.
به نظر می‌رسد که در وضعیت موجود جنگ اوکراین اولویت نخست روسیه باشد؛ روس‌ها هراس دارند که موازی با جنگ اوکراین، جبهه دیگری از فعالیت‌های نظامی علیه آنان گشوده شود. بیشترین آمادگی برای فرو نمودن خنجر از پشت از طریق در افغانستان تحت تسلط طالبان وجود دارد. به صورت مشخص تعاملات استخباراتی طالبان و وجود گروه داعش در افغانستان آتشی زیر خاکستر است که روسیه از آن در وضعیت کنونی هراس دارد. مبتنی بر این نگرش است که روس‌ها از طریق دیپلماسی، تلاش می‌کنند خطرات امنیتی افغانستان را در قبال این کشور مدیریت نمایند.
این راهبرد ممکن است در کوتاه مدت برای روسیه پاسخگو و مفید باشد و بتواند تحولات امنیتی را تا حدودی به نفع روسیه مدیریت نماید؛ اما پیامدهای امنیتی طولانی مدت این راهبرد برای آسیای مرکزی و دولت روسیه، بسیار خطرناک خواهد بود. روس‌ها در گذشته با بنیادگرایان اسلامی درگیر بوده‌اند و در حاکمیت نخست طالبان بود که جریان‌های تروریستی در چچین گسترش یافت و یک جنگ تمام عیار را علیه روسیه تحمیل کرد.
دوراندیشی ایجاب می‌نماید که روس‌ها در مقابله با گروه‌های تروریستی فعال در افغانستان، راهبرد جامع و مشخصی را داشته باشند که در آن هم منافع کوتاه مدت روسیه و هم منافع بلند مدت آسیای مرکزی و جنوب آسیا لحاظ شده باشد. روسیه می‌بایست مبتنی بر این آینده نگری در کنار مردم افغانستان ایستاده شود و از روی کار آمدن یک دولت مشروع پاسخگو در سطح ملی و بین‌المللی حمایت نماید. راهبردی که در پرتو آن هم مردم افغانستان به امنیت و آرامش برسند و هم دولت‌های منطقه نگران گسترش تروریسم از افغانستان با آسیای مرکزی نباشند. در فقدان دولت مشروع و عضو جامعه بین‌المللی، آسیای مرکزی و به تبع آن دولت روسیه از نخستين اهداف گسترش جریان‌های تروریستی خواهد بود.