انتخابات پارلمانی پاکستان در هشتم فبروری ۲۰۲۴ در میان موجی از انفجارهای خونین، ناامنی و اختلال در خدمات اینترنتی برگزار شد. سه حزب مهم مسلم لیگ شاخه نواز به رهبری نواز شریف، حزب مردم به رهبری بلاول زرداری بوتو و تحریک انصاف به رهبری عمران خان که در زندان به سر میبرد، رقابت تنگاتنگ برای تصاحب کرسیهای بیشتر و تشکیل دولت جدید در پاکستان دارند. نتایج اولیه پیشتازی نسبی تحریک انصاف را نشان میدهد با این وجود هنوز رقابت نزدیک است و ادعای تقلب و دستکاری در نتایج انتخابات نیز مطرح شده است. آنچه مسلم است اینکه یکی از احزاب یاد شده به تنهایی یا با ائتلاف دولت بعدی پاکستان را تشکیل خواهد. پرسش این است که دولت جدید بر آمده از این انتخابات چه تأثیر بر مناسبات دو کشور خواهد داشت؟
به نظر میرسد برای مردم افغانستان کدام تغییر جدی در پی پیروزی هر یک از دو رقیب اصلی را نمیتوان انتظار داشت. این برداشت مبتنی بر دو واقعیت انکار ناپذیر است که تجربه آن را داشتهایم.
نخست، هر یک از عمران خان و نواز شریف در قدرت بودهاند و نوع نگاه و عملکرد آنها در قبال افراطگرایی، تروریسم و طالبان را میدانیم. مردم افغانستان به یاد دارند که عمران خان در طی دوران نخستوزیریاش از ۲۰۱۸ تا ۲۰۲۲ در نقش سخنگوی طالبان ایفای نقش کرده و برای حمایت از طالبان در سطح جهانی و منطقه از هیچ تلاش دریغ نورزید به گونهای که در افکار عمومی مردم افغانستان عنوان «طالبخان» را به او اعطا کرده بودند. سه دور نخست وزیری پیشین نواز شریف نیز مقارن با ظهور طالبان، حاکمیت دور اول طالبان و جنگ طالبان علیه دولت جمهوری اسلامی مقارن بوده است. اولین تجربه حکومتداری نواز شریف در سالهای ۱۹۹۰-۱۹۹۳ مقارن بود با برنامهریزی و اقدامات پاکستان برای تشکیل گروه طالبان که در ۱۹۹۴ اعلام موجودیت کردند. دور دوم نخست وزیری نواز شریف ۱۹۹۷-۱۹۹۹ مقارن بود با دور اول حاکمیت طالبان و پاکستان اولین کشوری بود که طالبان را به رسمیت شناخت و حمایت همه جانبه از این گروه داشت. دور سوم نخستوزیری نواز شریف ۲۰۱۳ -۲۰۱۷ سالهای است که پاکستان به طالبان پناه، امکانات و مشورت های جنگی و اطلاعاتی میداد. بدین ترتیب با فرض تأثیرگذاری دولت ملکی در پاکستان کارنامه هر سه حزب مطرح از جمله دو حزب پیشتاز در قبال تروریسم و طالبان مشخص است و انتظار کدام تحول در این زمینه واقعبینانه نیست.
دوم، امور دفاعی، امنیتی و سیاست خارجی پاکستان در انحصار ارتش و سرویس استخباراتی پاکستان است که به رغم تحولات سیاسی و جابجایی افراد در سمتهای نخستوزیری، ثابت است. علاوه بر آن در مسایل افغانستان همواره نظامیان با توجه به راهبرد عمق استراتژیک و رقابت با هند، تعیین کننده هستند. در نتیجه خروجی این انتخابات کدام تغییر راهبردی در سیاست خارجی پاکستان در قبال افغانستان را در پی نخواهد داشت، هرچند ممکن است در رفت و آمدها و سیاستهای اعلامی شاهد برخی مانورها باشیم.
مطلب پیشنهادی
پیام حزب شهروندان افغانستان به مناسبت فرا رسیدن تاسوعا و عاشورای امام حسین (ع)
«إني لا أرى الموت إلا سعادة ولا الحياة مع الظالمين إلا برما» (من مرگ را …