رقابت قدرت‌های جهانی بر سر آینده افغانستان!

اختلافات میان واشنگتن و بیجینگ بر سر پیش‌نویس قطعنامه‌های افغانستان در شورای امنیت، بازتابی از رقابت ژئوپلیتیک میان این دو قدرت جهانی است که فراتر از چارچوب افغانستان، به رقابت‌های گسترده‌تر در عرصه جهانی مرتبط می‌شود. این کشمکش نه‌تنها بر آینده ماموریت سازمان ملل در افغانستان (یوناما) تأثیر می‌گذارد، بلکه پیامدهایی جدی برای مردم افغانستان دارد که همچنان در شرایط نامطلوب سیاسی، امنیتی و اقتصادی به سر می‌برند.

۱. اهداف چین در افغانستان:
چین به چند دلیل مشخص بر افغانستان و ماموریت یوناما تمرکز کرده است:
• امنیت منطقه‌ای: بیجینگ افغانستان را به عنوان یک تهدید بالقوه برای امنیت خود، به‌ویژه در رابطه با جنبش‌های افراطی در منطقه سین‌کیانگ، می‌بیند. حضور یوناما به عنوان یک نهاد بین‌المللی می‌تواند به مدیریت این تهدیدها و جلوگیری از تبدیل افغانستان به پناهگاهی برای گروه‌های تروریستی کمک کند.
• منافع اقتصادی: افغانستان دارای منابع طبیعی عظیمی از جمله لیتیم، مس، طلا و عناصر نادر خاکی است که چین برای توسعه صنایع فناوری و انرژی پاک خود به آن‌ها نیاز دارد. با حضور سازمان ملل، نوعی ثبات نسبی می‌تواند فراهم شود که به چین امکان سرمایه‌گذاری ایمن‌تر در بخش معادن و زیرساخت‌های اقتصادی افغانستان را بدهد.

۲. عوامل مخالفت واشنگتن نسبت به نقش‌آفرینی چین:
ایالات متحده از یک سو مایل است که کنترل خود را بر روند تصمیم‌گیری در سازمان ملل درباره افغانستان حفظ کند و از سوی دیگر، نمی‌خواهد چین به یک بازیگر کلیدی در امور افغانستان تبدیل شود. واشنگتن نگران است که اگر چین بتواند پیش‌نویس قطعنامه شورای امنیت را به دلخواه خود تنظیم کند، رویکردی را پیش بگیرد که بر همکاری‌های اقتصادی و امنیتی با طالبان متمرکز شود، بدون آن‌که فشارهای لازم برای رعایت حقوق بشر، حقوق زنان و ایجاد یک نظام سیاسی فراگیر اعمال شود.

۳. پیامدهای این رقابت برای افغانستان:
این جنگ قدرت میان آمریکا و چین نه به نفع مردم افغانستان است و نه کمکی به حل مشکلات سیاسی و اقتصادی کشور خواهد کرد. آنچه مردم افغانستان نیاز دارند، همکاری واقعی بین‌المللی برای ایجاد ثبات، تقویت اقتصاد و حمایت از حقوق شهروندان، به‌ویژه زنان و اقلیت‌ها و عبور از وضعیت طالبانی است.
اما در شرایط فعلی، هر دو قدرت بزرگ بیشتر به منافع استراتژیک خود فکر می‌کنند تا به آینده افغانستان. اختلافات آن‌ها بر سر پیش‌نویس قطعنامه، نشان می‌دهد که افغانستان هنوز هم به عنوان یک مهره در بازی‌های ژئوپلیتیک جهانی استفاده می‌شود، نه به عنوان کشوری که جامعه بین‌المللی واقعاً به بازسازی و مصون شدن آن از چنگ تروریسم متعهد باشد.
حزب شهروندان افغانستان بر این باور است که قطعنامه‌های شورای امنیت باید بر اساس نیازهای واقعی مردم افغانستان تدوین شود، نه رقابت‌های ژئوپلیتیکی قدرت‌های جهانی. سازمان ملل نباید به ابزاری برای جنگ سرد جدید میان آمریکا و چین تبدیل شود، بلکه باید مأموریت یوناما را تقویت کند تا بتواند نقش مؤثری در بهبود وضعیت انسانی و سیاسی در افغانستان ایفا کند. جامعه جهانی باید بر ایجاد یک چارچوب فراگیر برای مذاکرات سیاسی فشار بیاورد که همه گروه‌های افغانستانی، از جمله احزاب، جریان‌های سیاسی، زنان و جامعه مدنی، را در بر بگیرد.
در نهایت، اگرچه قدرت‌های جهانی از افغانستان به عنوان عرصه‌ای برای رقابت‌های خود استفاده می‌کنند، اما مردم افغانستان نباید قربانی این بازی‌ها شوند. جامعه جهانی و سازمان ملل باید از منافع مردم افغانستان، نه فقط منافع قدرت‌های جهانی، دفاع کنند.