خلاصه سخنرانی دکتر ارشاد رئیس حزب شهروندان افغانستان و استاد دانشگاه بخارست در کنفرانس “آینده حقوق بشر در افغانستان”

در تاریخ ۱۴ و ۱۵ نوامبر ۲۰۲۴، مؤسسه راول والینبرگ کنفرانسی با عنوان “آینده حقوق بشر در افغانستان” در شهر لوند سویدن برگزار کرد.
این کنفرانس، محققان و پژوهشگران افغانستانی را از نقاط مختلف جهان از جمله استرالیا، آمریکا، ژاپن و کشورهای مختلف اروپایی گرد هم آورد تا مقالات و نظریات شان را ارائه و در مورد مسائل مهم بحث و گفتگو کنند.
در این کنفرانس توماس نیکلاسون نماینده ویژه اتحادیه اروپا در امور افغانستان و گزارشگر ویژه ملل متحد آقای ریچاردبنت نیز جزو سخنرانان بودند.
یکی دیگر از سخنرانان این کنفرانس، رئیس حزب شهروندان افغانستان دکتر “ذاکر حسین ارشاد” بود که سخنرانی خود را ذیل مقاله‌ای با عنوان “ساختارهای سیاسی ناعادلانه و مدل‌ حکومت‌داری انحصارگرایانه قومی در افغانستان” ارائه کرد.

خلاصه سخنرانی دکتر ارشاد
مقاله دکتر ارشاد بر ساختارهای سیاسی قومی متصلب در افغانستان و پیامدهای مخرب آن تمرکز دارد. وی استدلال می‌کند که سیستم‌های متصلب قومی نه تنها حکومت‌داری ناعادلانه را ایجاد کرده‌اند، بلکه طبقه‌بندی سلسله‌مراتبی اقوام در ساختار سیاسی را نیز به همراه داشته‌اند. به گفته دکتر ارشاد، درجه‌بندی جایگاه و موقعیت اقوام در ساختار سیاسی، پیامدهای زیانباری به بار آورده است، از جمله اینکه فرصت برخورد عادلانه و سیستمی را از گروه‌های قومی و اجتماعی در مواجهه با طرح‌های آینده افغانستان گرفته است. در نتیجه، هر گروه قومی با رویکرد بیشینه‌طلبانه تلاش می‌کند که هر طرح پیشنهادی را با توجه به جایگاه سلسله مراتبی آینده خود در ساختار سیاسی تعبیر و ارائه کند. راز تأکید برخی از سیاسیون بر سیستم متمرکز و برخی نیز بر سیستم صدراعظمی، همه ریشه در همین جایگاه ثابت اقوام در ساختار سیاسی افغانستان دارد و بازتاب دهنده بیشینه طلبی آنها است. بسیار واضح است که یک جامعه و نظام سیاسی در غیبت عدالت دوام آورده نمی تواند و محکوم به نابودی است.
از نظر دکتر ارشاد، راز فروپاشی های مکرر نظام سیاسی در افغانستان ریشه در همین وضعیت دارد. از نظر رئیس حزب شهروندان افغانستان، علاوه بر اینکه خود نظامها و ساختارهای سیاسی غیر عادلانه بوده و می باشد، برایند و پیایند فرهنگی آن نیز نهادمند شدن دیدگاه و روند نابرابر میان اقوام و ممتنع شدن رفتار و مواجه عادلانه از سوی کنشگران سیاسی در باب سیاست افغانستان شده است. طبیعی است که در یک وضعیت غیر عادلانه همه بخشهای جامعه متضرر می شود. حقوق بشر نیز یکی از قربانیان همین وضعیت در افغانستان است.

راه‌حل پیشنهادی
دکتر ارشاد معتقد است که تنها تغییر بنیادین در ساختار سیاسی افغانستان راه حل است. از نظر ایشان باید ساختار سیاسی بگونه ی با دیگردیسی همراه شود که هیچ گروه قومی جایگاه آینده خود را به صورت قطعی نداند و از باب اینکه در هر موقعیتی متضرر نشود، تن به رفتار عادلانه بدهد. وی دیدگاه خود را در چارچوب نظری جان راولز توضیح میدهد. از نظر جان راولز از حجاب جهل نسبت به جایگاه افراد در ساختار سیاسی می‌تواند زمینه برخورد عادلانه را ممکن و فراهم کند.
رئیس حزب شهروندان افغانستان از مدل فدرالی به عنوان یکی از راه‌حل ها یاد می‌کند که ظرفیت رفع این چالش‌ها را دارد. دکتر ارشاد تأکید میکند که سیستم فدرالی می‌تواند زمینه برخورد عادلانه را نسبت به آینده افغانستان مساعد سازد و نابرابری‌های ریشه‌دار را از بین ببرد و یک چارچوب سیاسی فراگیر و عادلانه ایجاد کند.

#دکتر_ذاکرحسین_ارشاد
#رئیس_حزب_شهروندان_افغانستان
#استاد_دانشگاه_بخارست
#موسسه_راول_والینبرگ #لوند_سویدن #کنفرانس
#آینده_حقوق_بشر_درافغانستان #ریچارد_بنت #گزارشگر_ملل_متحد #توماس_نیکلاسون #نماینده_ویژه_اتحادیه_اروپا #محققان #پژوهشگران #آمریکا #استرالیا #ژاپن #سیستم_متمرکز #سیستم_فدرال #سیستم_صدراعظمی
#Dr_Zaker_Hussain_Ershad
#Afghanistan_citizen_party
#Professor_at_the_University_of_Bucarest #université_de_bucarest
#Raoul_Wallenberg_Institute
#Lund_Suède #Richard_Bennett #United_Nations #Thomas_Nicholson
#Union_européenne