هرچه زمان میگذرد، چهره واقعی طالبان روشنتر میشود. این گروه با ادعای برپایی نظام امارتی، تلاش دارد سیاستهای سختگیرانه و ایدئولوژیک خود را بر جامعه تحمیل کند. یکی از ویژگیهای این نظام، دیگرستیزی ویرانگری است که در آن هیچ انعطافی وجود ندارد و با نام دین، از همه افراد جامعه اطاعت مطلق را میطلبد. در این نظام، رابطه افراد با “امیر” همانند جادهای یکطرفه است: یک سو امیر مطلق و سوی دیگر مأمور مطلق. یک طرف دستور میدهد و طرف دیگر بیچونوچرا باید اطاعت کند.
در چنین ساختاری، آگاهی نیز بهصورت انحصاری در اختیار امیر قرار دارد. افراد جامعه، فاقد حق تشخیص یا آگاهی در نظر گرفته میشوند و سعادتشان در این است که خود را با تشخیص و خواست امیر تطبیق دهند. مخالفت یا حتی سخن از حقوق دیگران، تابویی است که مجازات آن سخت و دردناک است.
در پرتوی چنین نظامی، مجازات برای افراد غیرمطیع امری محتوم است. تخطی از دستورات امیر بهعنوان نماینده خداوند، بسته به شرایط، با شدتهای مختلفی مجازات میشود؛ گاه این مجازات مستقیم اجرا میشود و گاه به دلایل سیاسی، به آدرسهای دیگری حواله میشود. کشته شدن خلیل حقانی، یکی از چهرههای کلیدی طالبان، نمونهای از این چارچوب فکری است. با این حال، این حادثه جنبههای دیگری نیز دارد که در ادامه به آنها میپردازیم:
1. شکنندگی نظم طالبان
طالبان همواره تلاش کردهاند تا با اعمال سیاستهای سختگیرانه و ایجاد ترس، تصویری منسجم از خود به نمایش بگذارند. اما انفجار در وزارت مهاجرین و کشته شدن خلیل حقانی، تناقض این تصویر را آشکار کرد. این رویداد نشاندهنده ضعف جدی در امنیت داخلی طالبان و ناکارآمدی آنها در حفظ نظم حتی در مهمترین نهادهای حکومتی است. پیامی که این حادثه به جامعه افغانستان و جهان مخابره میکند واضح است: نظم طالبان چیزی جز “نظم قبرستانی” نیست؛ نظمی مبتنی بر خشونت و سرکوب که هر لحظه امکان فروپاشی آن وجود دارد.
2. افزایش شکافهای داخلی در میان طالبان
با گذشت زمان، رقابتهای داخلی میان جناحهای طالبان افزایش یافته است. خلیل حقانی بهعنوان یکی از چهرههای کلیدی شبکه حقانی، نقشی مهم در ساختار طالبان داشت. کشته شدن او میتواند به تعمیق شکافها میان جناحهای مختلف طالبان، از جمله شبکه حقانی و جناح قندهاریها، منجر شود و نزاعهای داخلی بر سر قدرت را شدت بخشد. البته که در این نزاعها چیزی که برجای میماند، فرصت سوزی و محرومیت عمومی مردم افغانستان است.
3. پیام هشدارآمیز برای چهرههای برجسته طالبان
این حادثه هشداری روشن به دیگر اعضای برجسته طالبان است که ابزار خشونت و سیاستهای افراطی که خود آنها ایجاد کردهاند، اکنون به تهدیدی برای خودشان تبدیل شده است. کشته شدن خلیل حقانی نشان میدهد که هیچ فرد یا گروهی در ساختار طالبان از این موج خشونت در امان نیست. هرکسی به پیمانه مخالفت خود با امیر، مجازات خواهد شد. پیامی که این حادثه میفرستد، این است که چماق سرکوب و دیگرستیزی، که ابزاری برای حذف رقبا بوده است، اکنون به سلاحی علیه خود طالبان تبدیل شده و میتواند سایر چهرههای برجسته این گروه را نیز هدف قرار دهد.
4. ضرورت یک الگوی حکومتی مردمی و افغانستانشمول
این رویداد پیام روشنی برای طالبان دارد: بقای این گروه در پذیرش یک الگوی حکومتی مبتنی بر مشارکت مردمی، تعامل با اقوام مختلف و احترام به تنوع سیاسی و فرهنگی افغانستان است. در غیر این صورت، سیاستهای حذف و سرکوب نه تنها کشور را در بیثباتی عمیقتری فرو خواهد برد، بلکه خود طالبان را نیز قربانی خواهد کرد. یک الگوی حکومتی مردمی که در آن رضایت و اعتماد عمومی وجود داشته باشد، تنها راهحل برای ایجاد نظم پایدار در افغانستان است. سیاستهای کنونی طالبان، که مردم را از معادلات قدرت حذف میکند، به نابودی خود این گروه منجر خواهد شد.
نتیجهگیری
این حادثه نمونهای آشکار از فرسایش داخلی طالبان و چالشهای پیش روی آنها در حفظ قدرت است. طالبان باید دریابند که خشونت و انحصارطلبی نهتنها به صلح و ثبات منجر نمیشود، بلکه فروپاشی خودشان را تسریع میکند.کشته شدن خلیل حقانی آغازگر یک سریال مرگبار است که میتواند مقامات برجسته طالبان را هدف قرار دهد. اگر این گروه بخواهد بقای خود را تضمین کند، باید به سوی پذیرش یک نظام سیاسی مردمی و فراگیر حرکت کند. در غیر این صورت، “هبتاللهگرایی” همانگونه که برای مردم افغانستان خطرناک است، برای خود طالبان نیز به تهدیدی جدی تبدیل خواهد شد. برای مردم، این تهدید در قالب کشتار عمومی، سرکوب و کوچ اجباری ظاهر میشود؛ و برای طالبان، بهصورت زنجیرهای از کشتارهای مرموز که هر روز یک چهره برجسته دیگر را قربانی خواهد کرد. ممکن است این قتلها بعضا به آدرس گروههای مثل داعش حواله شود ولی این کار هیجگاه اصل معادله را عوض نخواهد کرد.
#کشته_شدن_خلیل_الرحمن_حقانی
#کاکای_سراج_الدین_حقانی #سرپرست_وزارت_مهاجرین_طالبان #برادر جلال_الدین_حقانی #بنیانگذار_شبکه _حقانی #فهرست_افراد_تروریستی_آمریکا
#حمله_انتحاری_داعش
#ترور_سرپرست_وزارت_مهاجرین_و_عودت_کنندگان_طالبان
#اعلامیه_داعش_الاعماق
#حمله_توسط_یک_عضو_داعش #ابو_عثمان_خراسانی
#خلیل_الرحمن_حقانی بعد از ظهر #روز_چهار_شنبه_۲۱_قوس_کشته_شد
#داخل_مسجد_وزارت_مهاجرین
#ارشد_ترین_مقام_طالبان